apr
1
2015

Bottom-up werken met vrijwilligers

Vrijwillige inzet

Blog, Praktijk

De Natuurvrienden besloten dat het gedaan was met eigen ideeën knutselen en gingen op zoek naar waar de lokale afdelingen ‘goesting’ in hadden. Een inspirerend praktijkvoorbeeld van bottom-up werken met vrijwilligers.

Vijf jaar geleden kozen de Natuurvrienden voor een nieuwe baseline: ‘Voor duurzame en actieve vrije tijd’. Actief, dat waren zij altijd geweest. Het aspect van duurzaamheid was nieuw en sloeg daarom moeilijk aan bij de (oudere) afdelingen.

Diederik De Wit, educatief medewerker bij De Natuurvrienden: “Vormingplus Kempen ontwikkelde ‘Ecocylco’, een fietsroute langs ecovriendelijke plekjes in een bepaalde regio, via het bekende fietsknooppuntennetwerk. Het was een leuke en laagdrempelige manier om kennis te maken met duurzaamheid. We maakten zelf enkele fietsroutes en hoopten nadien op de medewerking van onze vrijwilligers. Daar stonden we dan met een nieuw concept dat we nog moesten ‘verkopen’ aan de afdelingen. Maar… de afdelingen verzetten zich tegen ‘die boekjes die op een bureau in het verre Antwerpen bedacht werden’. We voelden aan dat dit niet zou werken.”

Kracht in de groep zelf

Het duurde enige tijd vooraleer een afdeling zich kandidaat stelde om haar eigen Ecocyclo te ontwikkelen. Eenmaal zover, schoot het project onmiddellijk uit de startblokken. Afdeling Deinze beet de spits af. Heel wat leden van de lokale afdeling hadden zich het jaar daarvoor aangesloten bij een andere wandelfederatie. Dit was dus een uitgelezen kans om de werking nieuw leven in te blazen.

Diederik: “Ik zat samen met enkele kernvrijwilligers. Eén van hen wilde graag het project trekken. De afdeling ging aankloppen bij oude partners zoals de Fietsersbond en Natuurpunt om te bekijken wat ze als groep konden realiseren. Samen formuleerden zij duidelijke doelstellingen en stippelden ze een tijdspad uit. Iedereen verzamelde info en contacten voor het samenstellen van de fietsroute. Na twee vergaderingen was duidelijk hoe de nieuwe Ecocyclo er moest uitzien. De afdeling ging zelf op zoek naar subsidies. Het nationaal secretariaat begeleidde bij de eindredactie en lay-out van een folder. Op de autovrije zondag lanceerden de vrijwilligers en lokale partners de Ecocyclo Deinze, in aanwezigheid van de burgemeester en lokale pers. De Natuurvrienden Deinze kreeg een nieuw, positief gezicht in haar regio.”

Eigenaarschap en professionele omkadering

Wat maakte dat dit project een succes werd voor De Natuurvrienden?
Diederik:“Twee aspecten zijn erg belangrijk: het eigenaarschap bij de vrijwilligers laten en dit in combinatie met een professionele omkadering. Eigenaarschap in die zin dat het project van de vrijwilligers bleef: zij kozen zelf hun fietsroute, partners en bepaalden hun eigen doelstellingen. De professionele omkadering bij het ontwerp van de flyer zorgde voor een kwalitatief resultaat: hiermee konden de vrijwilligers uitpakken. Dat was voor hen een geruststelling. Bovenal speelt de procesbegeleider met zijn expertise ook een belangrijke rol. Hij biedt handvaten, want niet iedereen wil of kan van nul een project opstarten. Ook helpt hij met vooraf de voornaamste valkuilen in te schatten en treedt hij op bij moeilijke momenten. Bij De Natuurvrienden Deinze was dat moeilijke moment het uittekenen van de uiteindelijke fietsroute. Alle vrijwilligers en partners hadden hun best gedaan om info te verzamelen en wilden zoveel mogelijk daarvan terugzien in het eindresultaat. Op zo’n moment heb je een procesbegeleider nodig met helikopterview die de groep opnieuw kan wijzen op het gemeenschappelijke doel en de eerder gemaakte afspraken.”

De ‘bevlogen’ professional

Een procesbegeleider die bottom-up wil werken, beschikt over een aantal eigenschappen volgens Diederik: “Je hebt goede persoonlijke contacten nodig met sleutelfiguren uit de afdeling. Zo kan je hen op een informele manier aanspreken over je idee, zodat het concept daarna rustig kan rijpen bij de afdeling, zonder dat de perceptie ontstaat dat ze iets ‘moeten’ doen. Even belangrijk is dat je voldoende tijd neemt om extra inspanningen te doen. Die tijd is vaak niet voorzien in je takenpakket en planning. Maar omdat je gelooft in de vrijwilligers, neem je dat er graag bij. Vrijwilligers waarderen dat je zelf een extra inspanning doet. Het motiveert hen om op hun beurt ook een tandje bij te steken.”

Dit typeert ‘bevlogen’ professionals. Bevlogen werkers drijven op passie. Een passie die deel uitmaakt van hun grondhouding. Ze mikken hoog op vlak van wat zij geloven te kunnen realiseren samen met vrijwilligers. En dat werkt aanstekelijk: het geeft anderen energie en maakt hen enthousiast. Van onderuit werken met vrijwilligers, dat is als professional aanwezig zijn met gemeende aandacht voor en oprechte interesse in de vrijwilliger en het initiatief dat hij of zij toont en vooral een grote dosis vertrouwen hebben in het kennen en kunnen dat in de groep van nature aanwezig is.


Line Windey

Line Windey

Scroll to Top